We bouwen de komende jaren verder aan een groene, gezonde en duurzame stad. We houden daarbij vast aan de ingeslagen koers, en hebben de ambitie om de eerste grote energieneutrale stad van Nederland te worden. Binnen de thema's energie, circulaire economie, voedsel, ecologie en klimaatadaptatie hebben we de eerste stappen gezet om onze CO2-uitstoot drastisch te verminderen. In 2023 bouwen we voort op wat we in de jaren hiervoor opgebouwd hebben en breiden we dit uit naar andere domeinen.
Verantwoording
n het coalitieakkoord hebben we de ambitie uitgesproken om een groene, gezonde en duurzame stad te zijn. Dit doen we specifiek op de thema's energie, voedsel, circulaire economie, schone lucht, biodiversiteit en klimaatadaptatie. Maar we doen dit ook door juist deze thema's als onderdeel van al ons beleid te zien. We daarom geïnvesteerd in onze organisatie als het gaat om milieu en klimaat. We hebben daarmee vastgehouden aan ons doel: Almere als de eerste grote energieneutrale stad van Nederland.
We vinden een gezond leef- en woon klimaat belangrijk, evenals ervoor zorgen dat iedereen mee kan doen
Wat hebben we gerealiseerd (verantwoording)
Almere is aangesloten bij het zogenaamde Schone lucht akkoord. Dit akkoord streeft naar de verbetering van de lucht- en waterkwaliteit. Hierin werken we samen met het Rijk. In 2023 hebben wij diepgaand onderzocht welke onderwerpen belangrijk zijn om de luchtkwaliteit in Almere te verbeteren. Vanaf 2024 gaan wij werken aan deze onderwerpen. De onderwerpen waarmee we aan de slag gaan zijn monitoring en participatie, mobiliteit, mobiele werktuigen, houtstook en hooggevoelige groepen. We hebben ook bepaald hoe we de financiële middelen die extra vrijgemaakt zijn in het coalitieakkoord gaan inzetten. In de raadsbrief 'Inzet financiële middelen voor schone lucht Almere' van 12 maart 2024 hebben we de raad hierover ook geïnformeerd.
Wat hadden we gepland (begroting)
In 2020 heeft Almere het Rijksconvenant ‘Schone lucht Akkoord’ getekend. We werken de komende periode samen met het Rijk verder aan het verbeteren van de lucht- en waterkwaliteit in Almere en de regio. We hebben hier ook extra geld voor vrijgemaakt .
We zetten deze periode extra in op het uitvoeren van de wettelijke klimaattaken
Wat hebben we gerealiseerd (verantwoording)
In 2023 hebben we hard gewerkt aan onze ambitie op het gebied van klimaat. Dit hebben we kunnen doen met onder andere extra geld dat vanuit het coalitieakkoord ‘Bouwen aan een gezonde toekomst’ is toegekend aan wettelijke klimaattaken. We hebben in 2023 een visie op de energietransitie gemaakt, hierover is in 2024 besloten. Hierin schetsen we niet alleen de huidige visie Almere energieneutraal en aardgasvrij in 2050, maar geven we ook aan dat we de energietransitie willen versnellen richting 2030. . In de visie maken we een keuze voor drie programmalijnen, namelijk: bestaande stad, nieuwe stad en verkeer en vervoer. Deze visie zal uiteindelijk leiden tot een tweejaarlijks uitvoeringsprogramma, waarover we jaarlijks rapporteren.
Daarnaast is de landelijke ambitie om in 2050 alle huizen van het gas af te hebben. Dit is de warmtetransitie. Hiervoor heeft de raad in 2021 de Transitievisie Warmte goedgekeurd. We zijn in 2023 bezig geweest om dit goed voor te bereiden. We hebben gewerkt aan een voorstel wanneer welke wijk van het gas afgaat. Ondertussen zijn we druk bezig om de eerste stappen te zetten, namelijk inwoners helpen met verduurzamen met bijvoorbeeld isoleren om energie te besparen. Energie die we niet gebruiken hoeven we tenslotte niet op te wekken.
We helpen inwoners met energiearmoede en verduurzaming onder andere met het aanvalsplan Energie en Armoede. Want tegengaan van klimaatverandering en bestrijden van energiearmoede gaan hand in hand. Hierover vertellen we u later in dit programma en in het programma ‘maatschappelijke voorzieningen en zorg’ onder bestaanszekerheid meer. Ook hebben we een proef gedaan met energiebesparing en verduurzaming kleine ondernemers in Almere Centrum Haven. Zij kregen bijvoorbeeld gratis energieadvies. Door kleine energiebesparende maatregelen uit te voeren is het gas- en energieverbruik gedaald. Over deze proef hebben wij de raad per raadsbrief geïnformeerd in oktober 2023.
Wat hadden we gepland (begroting)
Zo werken we bijvoorbeeld aan de energietransitie. Op dit moment werken we aan een theoretische verkenning. Dit moet helpen om meer te weten te komen over aan welke knoppen we kunnen draaien, en aan welke niet. Deze verkenning doen we voor een aantal buurten in Almere. We verwachten de eerste resultaten hiervan begin 2023 met de gemeenteraad te delen. Het jaar 2023 zal vervolgens in het teken staan van het maken van een afwegingskader. Dit is nodig om te kunnen bepalen in welke buurten en wijken we moeten beginnen en onder welke uitgangspunten we gaan werken. Ook over dit afwegingskader zullen we met de gemeenteraad in 2023 in gesprek gaan. Dit met de bedoeling om in 2024 ook te starten.
Gekoppeld aan de energietransitie gaan we een programma opzetten dat voorziet in hulp bij het aanbrengen van energiebesparende en/of opwekkende maatregelen voor huishoudens die kampen met energiearmoede, veelal in een goedkopere huur of koopwoning. Voor een nadere toelichting verwijzen wij u naar het programma 3.9 ‘Sociale voorzieningen en zorg’ onder het kopje ‘financiën’.
In 2023 werken we aan een bodemenergieplan
Wat hebben we gerealiseerd (verantwoording)
Bij bodemenergie wordt de van nature aanwezige energie in de bodem gebruikt voor het verwarmen en afkoelen van gebouwen. Dit is kansrijk voor Almere en draagt bij aan onze doelstellingen om energieneutraal te worden. Het is belangrijk voor en een taak van de gemeente om regie te houden op het gebruik van bodemenergie. Zo kunnen we de vraag en het gebruik ervan goed op elkaar afstemmen en zorgen we ervoor dat het doelmatig en duurzaam gebruik van de bodem wordt versterkt. Daarom hebben we de raad in november de 'Verordening interferentiegebieden bodemenergie Almere 2023' voorgelegd. Onderdeel daarvan is ook een bodemenergieplan voor Almere Centrum en Randstad.
Wat hadden we gepland (begroting)
We zien dat in de bodem, in combinatie met de transformatie in de stad, energiebronnen beschikbaar zijn die we kunnen gebruiken. We willen hiervoor een duidelijk plan maken wat ook moet helpen dat wij als gemeente de regie houden over onze ondergrond.
We onderzoeken de mogelijkheden van waterstof
Wat hebben we gerealiseerd (verantwoording)
Waterstof kan ons in de toekomst gaan helpen om onze duurzaamheidsambities te realiseren. Vooral als het gaat om het balanceren van het energienet. Daarom hebben we in succesvol twee kennistafels met ondernemers op bedrijventerrein De Vaart georganiseerd met dit thema in 2023.
Wat hadden we gepland (begroting)
Voor het onderzoek kijken wij onder andere naar de productie van waterstof voor bedrijventerrein De Vaart en de mogelijkheden die het kan bieden voor bijvoorbeeld logistieke bedrijven. Zo kijken we of we in onze afvalinzameling gebruik kunnen maken van inzamelwagens die rijden op waterstof. In Nederland zijn hier al diverse proeven mee, maar we kijken ook naar andere innovatieve toepassingen.
We willen inwoners helpen hun woning te verduurzamen
Wat hebben we gerealiseerd (verantwoording)
We hebben inwoners in 2023 op verschillende manieren geholpen om hun woning te verduurzamen. Deze aanpak richt zich erop om een bijdrage te leveren aan een energieneutrale stad en om de kosten van energie van inwoners naar beneden te brengen. Het mes snijdt daardoor aan twee kanten. Dit doen we onder andere met het Aanvalsplan Energie en Armoede. In 2023 hebben we meer dan 4.700 Almeerders kunnen helpen met de verduurzaming van hun woning. Dit doen we met het project 'Energiehulp aan huis' door advies te geven en door te helpen met kleine energiebesparende maatregelen. Daarnaast is de FIXbrigade actief geworden die Almeerse inwoners ook kan ondersteunen bij kleine energiebesparende maatregelen.
In het coalitieakkoord is afgesproken dat er extra geld beschikbaar komt voor het saneren van asbestdaken. Dit gebeurt in samenhang met het verduurzamen van de woning, door isolatie of het plaatsen van zonnepanelen. In 2023 is gewerkt aan subsidieregeling om dit te bewerkstelligen. Inmiddels is de raad op 6 februari 2024 geïnformeerd over het vaststellen van de Subsidieregeling asbestvrije woningdaken Almere.
Wat hadden we gepland (begroting)
Hiervoor doen we eerst onderzoek naar manieren hoe we dit goed kunnen aanbieden. Zo onderzoeken we de mogelijkheden van een revolverend fonds voor verduurzamingsmaatregelen. We willen hier effectief in zijn, bijvoorbeeld door asbestdaken te saneren en vervolgens te verduurzamen met extra isolatie en/of zonnepanelen. Hier komt een aparte subsidieregeling voor.