Overzicht incidentele en structurele baten en lasten

Het BBV schrijft voor dat er inzicht gegeven dient te worden in de incidentele baten en lasten per programma. In dit hoofdstuk maken we dit zichtbaar.

Kaders voor incidentele baten en lasten

Wij hebben in lijn met de regels uit het BBV de volgende kaders om te bepalen of een begrotingsactiviteit incidenteel is:

We kijken naar de aard van de begrotingspost. Als de activiteit die vanuit de begrotingspost wordt betaald tijdelijk is, dan zijn de lasten en baten als incidenteel opgenomen. Dit kan ook gaan om activiteiten die we voor lange periode uitvoeren. Te denken valt aan de grondexploitatie, het Fonds Verstedelijking Almere en de ontwikkeling van Oosterwold
We stellen per kostenplaats vast of de activiteit incidenteel of structureel is. Als er op een kostenplaats zowel incidentele als structurele baten en lasten zijn dan worden deze in principe als structureel meegenomen. Alleen als het structurele aandeel minimaal is dan zullen we de kostenplaats als incidenteel meenemen.
Uitzondering hierop zijn onttrekkingen (vrijval) aan voorzieningen. Deze oormerken wij altijd als incidenteel
Stortingen in en onttrekkingen aan reserves zijn conform het BBV in principe incidenteel. Hierop zijn een aantal uitzonderingen, deze staan hieronder apart beschreven.
We hanteren een ondergrens van € 0,5 miljoen aan incidentele baten of lasten per begrotingsactiviteit. Als de incidentele lasten of baten kleiner zijn nemen we deze niet (apart) op in het overzicht.

Kaders voor structurele stortingen in en onttrekkingen aan reserves

In het BBV is bepaald dat alleen stortingen in en onttrekkingen aan reserves voor kapitaallasten als structureel gekenmerkt mogen worden. Alle andere stortingen en onttrekkingen zijn incidenteel. Wij hebben dit vertaald in de volgende kaders

Onttrekkingen aan de kapitaallastenreserves ten behoeve van de dekking van kapitaallasten zijn structureel .
De rentetoevoeging (storting) aan de kapitaallastenreserves zijn structureel .
De storting in de reserve om de kapitaallasten van investeringen in latere jaren te kunnen dekken is structureel als het een structurele begrotingsactiviteit is. In 2023 gaat dit alleen om vervangingsinvesteringen beheer en onderhoud. Vanaf 2024 zal dit minimaal zijn omdat de kosten van vervangingsinvesteringen openbare ruimte niet meer via de kapitaallastenreserve loopt.
De storting in de reserve om de kapitaallasten van investeringen in latere jaren te kunnen dekken is incidenteel als het een incidentele begrotingsactiviteit is (zoals het Fonds Verstedelijking Almere).
De vrijval (onttrekking) van kapitaallastenreserves is i ncidenteel .
Alle stortingen en onttrekkingen aan andere reserves zijn incidenteel .

Incidentele baten en lasten per programma

In de tabel hieronder zijn de incidentele baten en lasten per programma opgenomen.

bedragen x € 1 miljoen

Programma / activiteit	lasten	baten	toelichting
RP01 Wonen
exploitatie
Grondexploitatie	101,3	117,0	Dit gaat om het bouwen van woningen, bedrijventerreinen, kantoren en voorzieningen. Dit zijn is een tijdelijke activiteit die zich over tientallen jaren uitstrekt. De lasten en baten en winsten en verliezen zijn daarom ook incidenteel. We houden geen rekening in de begroting met structurele winst uit het grondbedrijf. Een uitgebreide toelichting is te vinden in de paragraaf grondbeleid en het MPGA.
Ondersteuning grondbeleid	0,7	1,5	Tijdelijke kosten en inkomsten die gemaakt worden voor de ontwikkeling van gebieden, maar die niet uit de grondexploitatie betaald mogen worden. Wordt afgewikkeld met de reserve weerstandsvermogen
Oosterwold	2,8	2,2	Dit zijn de inkomsten uit grondverkoop in Oosterwold, de exploitatiebijdrage voor het kostenverhaal en de ambtelijke inzet hiervoor. Net zoals de 'reguliere' gebiedsontwikkeling is de ontwikkeling van Oosterwold een incidentele activiteit. De inkomsten uit grondverkoop worden gestort in de reserve Fonds Verstedelijking Almere.
Taskforce huisvesting vergunninghouders	1,1		Dit zijn kosten van een de taskforce en maatregelen om vergunninghouders te huisvesten om aan de taakstelling te kunnen voldoen
FVA vernieuwend wonen	0,6		FVA is volledig incidenteel. Zie voor een nadere toelichting de paragraaf Fonds Verstedelijking Almere (FVA).
overige	1,3	0,6
reservemutaties	144,8	136,7
Totaal RP01 Wonen	252,6	258,1
RP02 Openbare ruimte
exploitatie
Toekomstbestendig afvalinzamelsysteem (TAS)	0,8		Projectkosten om de afvalinzameling te verbeteren
Tijdelijke maatregelen riolering Oosterwold	2,2		Kosten van tijdelijke maatregelen riolering in Oosterwold
overige	0,9	0,1
reservemutaties	0,2	0,3
Totaal RP02 Openbare ruimte	4,2	0,3
RP03 Veiligheid en handhaving
exploitatie
Wabo transitiebudget	0,6		Budget voor aanpassing werkwijzen e.d. om te voldoen aan de nieuwe regelgeving
overige	0,2	0,2
Totaal RP03 Veiligheid en handhaving	0,8	0,2
RP04 Dienstverlening
exploitatie
overige	0,5	0,5
reservemutaties		0,1
Totaal RP04 Dienstverlening	0,5	0,6
RP06 Economie
exploitatie
FVA circulaire economie	0,8		FVA is volledig incidenteel. Zie voor een nadere toelichting de paragraaf FVA.
overige	1,6	0,0
reservemutaties	0,0	2,0
Totaal RP06 Economie	2,4	2,0
RP07 Onderwijs
exploitatie
FVA versterken leer- en werkomgeving	4,3		FVA is volledig incidenteel. Zie voor een nadere toelichting de paragraaf FVA.
Nationaal Programma Onderwijs	1,7	1,7	Wij krijgen uit het NP Onderwijs budget voor voorschoolse educatie, en het primair en voortgezet onderwijs tot en met schooljaar 2024-2025.
overige	0,9	0,3
reservemutaties		4,6
Totaal RP07 Onderwijs	7,0	6,6
RP09 Sociale voorzieningen en zorg
exploitatie
Hulp aan Oekraïners	32,4	48,7	We vangen Oekraïense vluchtelingen op. Voor de opvang en begeleiding hiervan krijgen we geld van het Rijk. In 2023 wordt de opvang voortgezet.
Energietoeslag minima	13,2	8,4	We geven inwoners die tot 125% van het minimum verdienen energietoeslag. We krijgen hiervoor geld van het Rijk
Ondersteuning KOT-gedupeerden	6,5	8,5	We hebben geld gekregen van het Rijk voor het helpen en ondersteunen van gedupeerden van de KOT affaire. Ook moeten we onze eigen dienstverlening verbeteren
ESF geld voor re-integratie	2,2	1,3	We ontvangen geld vanuit Europa om extra in te zetten op re-integratie. Deze middelen zetten we eenmalig in
Re-integratie regionaal	1,8	0,8	We hebben van het Rijk geld gekregen voor crisisdienstverlening en dichterbij dan je denkt. Het geld is voor de regio Flevoland. Dit geld is nog maar beperkt uitgegeven. Vanaf 2024 is er een nieuw bestedingsplan
RP09B Regionale Wmo	2,4	2,0	We voeren pilots uit en er is een transformatiefonds om beschermd wonen, maatschappelijke opvang en vrouwenopvang om te vormen naar lokale laagdrempeligere voorzieningen. We krijgen ook incidenteel geld van het Rijk voor bijvoorbeeld het Nationaal actieprogramma dakloosheid
Crisisnoodopvang vluchtelingen	1,3	1,3	e vangen vluchtelingen op in bijvoorbeeld de oude brandweerkazerne. De kosten worden vergoed door het COA. In 2023 neemt het COA de exploitatie van ons over
Vervanging IV systeem sociaal domein	0,9		Er is een projectteam bezig de vervanging van ons IV systeem voor het sociaal domein en de implementatie van een nieuw systeem.
overige	0,9	0,2
reservemutaties	4,6
Totaal RP09 Sociale voorzieningen en zorg	66,2	71,3
RP10 Jeugdzorg
exploitatie
Jeugdhulp	3,6	2,0	We geven geld uit aan onderzoek en innovatie, zoals te teams gezinsbegeleiding. Verder zijn we bezig met de hervorming van de jeugdbeschermingsketen. Ook voort de aankoopcentrale projecten uit namens de regio Flevoland
reservemutaties	6,9
Totaal RP10 Jeugdzorg	10,5	2,0
RP12 Ontwikkeling van de stad
exploitatie
FVA versterken Hart van de Stad	4,0		FVA is volledig incidenteel. Zie voor een nadere toelichting de paragraaf FVA.
FVA proceskosten	0,9		FVA is volledig incidenteel. Zie voor een nadere toelichting de paragraaf FVA
Opgave Almere Centrum	0,6		FVA is volledig incidenteel. Zie voor een nadere toelichting de paragraaf FVA.
Fonds Stedelijke Vernieuwing	1,0		FVA is volledig incidenteel. Zie voor een nadere toelichting de paragraaf FVA.
FVA ontwikkeling van de stad	1,1		FVA is volledig incidenteel. Zie voor een nadere toelichting de paragraaf FVA.
overige	1,3	1,3
reservemutaties	7,0	12,6
Totaal RP12 Ontwikkeling van de stad	15,9	13,8
RP13 Klimaat en milieu
exploitatie
FVA groene waterrijke identiteit	0,5		FVA is volledig incidenteel. Zie voor een nadere toelichting de paragraaf FVA
Energietransitie en duurzaamheidsagenda	2,5	2,2	We voeren projecten uit om het energieverbruik van woningen te verminderen en energie-armoede tegen te gaan. Het gaat hierbij onder andere om het beschikbaar stellen van vouchers voor isolatiematerialen en klusteams voor inwoners met een kleine beurs. De kosten worden betaald door het Rijk
overige	0,8	0,2
reservemutaties	0,0	1,1
Totaal RP13 Klimaat en milieu	3,9	3,5
RP14 Sport
exploitatie
Sportevenementen	0,5		Onder andere de Dutch Water Week en bijdrage aan Almere City
btw schade sport	2,0	2,0	Jaarlijks rekenen we met de belastingdienst af over de btw die betaald moet worden op de exploitatie van sportgebouwen. Soms is dit een nadeel en soms een voordeel.
overige	0,0	0,0
reservemutaties		0,3
Totaal RP14 Sport	2,6	2,4
RP15 Kunst en cultuur
exploitatie
FVA cultuur, recreatie en toerisme	2,5		FVA is volledig incidenteel. Zie voor een nadere toelichting de paragraaf FVA.
overige	0,8	0,8
reservemutaties	1,4	3,9
Totaal RP15 Kunst en cultuur	4,8	4,6
RP17 Overhead en bedrijfsvoering
exploitatie
WOO verzoek Floriade	0,8		Eenmalige kosten voor de afhandeling van dit WOO-verzoek
ICT Projecten	2,9		We zijn bezig met een project om onze informatiebeheer en archivering te verbeteren. De kosten van het project zijn incidenteel.
overige	1,6	-0,5
reservemutaties		1,4
Totaal RP17 Overhead en bedrijfsvoering	5,3	0,9
RP18 Financiën
exploitatie
Bijdrage overheden FVA		16,5	We krijgen van het Rijk en de Provincie geld voor de uitvoering van het Fonds verstedelijking Almere. De afspraken hierover en het programma dat we uitvoeren zijn tijdelijk van aard.
Vennootschapsbelasting	2,4		Over onze ondernemersactiviteiten moeten we vennootschapsbelasting betalen. De meeste VPB moeten we betalen over de fiscale winst van het grondbedrijf. Een deel van onze bedrijfseconomische winst reserveren we hiervoor. Omdat de grondexploitatie een incidentele activiteit is, is de vennootschapsbelasting die we betalen ook incidenteel
GF: inkomstenderving door corona		4,6	We hebben van het Rijk nog geld gekregen, omdat we in 2021 minder inkomsten konden realiseren dan normaal. Het gaat bijvoorbeeld om betaald parkeren, reclamebelasting en toeristenbelasting
overige
reservemutaties	95,0	65,0
Totaal RP18 Financiën	97,4	86,2
Eindtotaal	473,9	452,5

Structurele stortingen in en onttrekkingen aan reserves

De stortingen en onttrekkingen aan de volgende reserves hebben we als structureel aangemerkt:

bedragen x € 1 miljoen

omschrijving	lasten (stortingen)	baten (onttrekkingen)
8 Afschrijvingen Investeringen	0,1	1,0
83 Investeringen openbare ruimte	15,5	0,8
84 Afschrijving investeringen openbare ruimte	0,7	4,2
totaal	-16,2	6,0

Storting in de reserve 8 afschrijving investeringen en de reserve 84 afschrijving investeringen openbare ruimte is rentetoevoeging.
Onttrekking aan de reserve 8 afschrijving investeringen en de reserve 84 afschrijving investeringen openbare ruimte is dekking voor kapitaallasten van reeds gedane investeringen
Storting in reserve 83 investeringen openbare ruimte is voor € 14,5 miljoen reserveren van budget voor vervangingsinvesteringen beheer en onderhoud. Deze kosten keren jaarlijks terug. € 1 miljoen is rentetoevoeging
Onttrekking aan de reserve 84 investeringen openbare ruimte is dekking van rentelasten van investeringen in uitvoering.

Reëel resultaat

Het reële (structurele) jaarresultaat over 2023 is € 15,9 miljoen negatief. Dit is een verslechtering ten opzichte van de begroting van € 4 miljoen. Wij hebben van iedere afwijking bepaald of deze incidenteel of structureel van aard is. De meeste afwijkingen in de jaarrekening zijn incidenteel van aard. In onderstaande tabel is dit zichtbaar gemaakt:

bedragen x € 1 miljoen

omschrijving	begroot	werkelijk	resultaat
exploitatie	-26,7	4,9	31,6
reserve	-30,5	-42,2	-11,7
begrotingssaldo na bestemming	-57,2	-37,3	19,9
waarvan incidentele baten en lasten (activiteiten)	-45,3	-21,4	24,0
structureel reëel begrotingsresultaat (SRE)	-11,9	-15,9	-4,0

Voor de volgende afwijkingen geldt dat deze wel structureel doorwerken:

€ 5 ,7 miljoen nadeel door lagere inkomsten algemene uitkering gemeentefonds. Dit komt doordat de maatstaf huishouden met een laag inkomen lager is uitgevallen dan eerder verwacht. Dit is verwerkt in de 4e kwartaalrapportage 2023.
€ 0,7 miljoen nadeel door hogere apparaatskosten burgerzaken. Dit is verwerkt in de 1e kwartaalrapportage 2024.
€ 0,6 miljoen nadeel door hogere btw afdracht op individuele verstrekkingen Wmo.
€ 0,5 miljoen voordeel door lagere kosten persoonsgebonden budgetten Wmo.
€ 0,15 miljoen voordeel hogere rente-inkomsten op BBZ kredieten.

De bedragen zijn het structurele effect op de begroting. Dit telt dus niet op tot de afwijking van € 4 miljoen op het SRE.